Γρήγορη αναζήτηση
Η ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια κατάσταση της ψυχικής υγείας κατά την οποία ο ασθενής συχνές ανεπιθύμητες σκέψεις που τον αναγκάζουν να εκτελείτε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Η θεραπεία για την ΙΨΔ περιλαμβάνει συνήθως ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή. Όσο νωρίτερα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η ΙΨΔ, τόσο καλύτερες είναι οι προοπτικές.
Γενικές Πληροφορίες
Τι είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ);
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής εχει συχνές ανεπιθύμητες σκέψεις και αισθήσεις (ιδεοληψίες) που τον αναγκάζουν να εκτελείτε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (καταναγκασμούς). Οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές μπορεί να δυσχεραίνουν σημαντικά τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και την εκτέλεση καθημερινών εργασιών.
Η ιδεοψυχαναγκαστική (ΙΨΔ) διαταραχή είναι συνήθως μια κατάσταση που διαρκεί για χρόνια, αλλά τα συμπτώματα μπορεί να έρχονται και να παρέρχονται με την πάροδο του χρόνου.
Όλοι βιώνουν εμμονές και καταναγκασμούς σε κάποιο σημείο. Για παράδειγμα, είναι σύνηθες να ελέγχετε περιστασιακά δύο φορές τη σόμπα ή τις κλειδαριές. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν επίσης συχνά τις φράσεις “εμμονή” και “ψυχαναγκασμούς” στις καθημερινές συζητήσεις. Αλλά η ΙΨΔ είναι πιο ακραία. Μπορεί να καταλαμβάνει ώρες της ημέρας ενός ατόμου. Εμποδίζει την κανονική ζωή και τις δραστηριότητες. Οι εμμονές στην ΙΨΔ είναι ανεπιθύμητες και τα άτομα με ΙΨΔ δεν απολαμβάνουν την εκτέλεση καταναγκαστικών συμπεριφορών.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ΙΨΔ (OCD) και ΙΔΨ Προσωπικότητας (OCPD) ;
Παρόλο που ακούγονται παρόμοιες, η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας (ΙΔΨΠ) είναι διαφορετικές καταστάσεις.
Η ΙΔΨΠ είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας που προκαλεί εκτεταμένη ενασχόληση με την τελειομανία, την οργάνωση και τον έλεγχο καταστάσεων και πραγμάτων.
Τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) συνήθως γνωρίζουν ότι οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασμοί τους είναι προβληματικοί και αποδέχονται ότι χρειάζονται επαγγελματική βοήθεια για τη θεραπεία της κατάστασης.
Τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας (ΙΔΨΠ) συνήθως δεν πιστεύουν ότι υπάρχει κάτι λάθος με τη συμπεριφορά και τις πεποιθήσεις τους.
Ποιον επηρεάζει η ΙΨΔ;
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 19 έτη. Περίπου το 50% των ατόμων με ΙΨΔ αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα στην παιδική ή και εφηβική ηλικία. (Είναι σπάνιο για κάποιον να αναπτύξει ΙΨΔ μετά την ηλικία των 40 ετών. )
Πόσο συχνή είναι η ΙΨΔ ;
Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι σχετικά συχνή. Προσβάλλει το 1,6% έως 2,3% του γενικού πληθυσμού των ΗΠΑ.
Συμπτώματα και Αιτίες
Ποια είναι τα συμπτώματα της ΙΨΔ;
Τα κύρια συμπτώματα της ΙΨΔ είναι οι ιδεοληψίες και οι καταναγκασμοί που παρεμποδίζουν τις φυσιολογικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, μπορεί συχνά, τα συμπτώματα να σας εμποδίζουν να πάτε εγκαίρως στη δουλειά σας. Ή μπορεί να δυσκολεύεστε να ετοιμαστείτε για ύπνο σε εύλογο χρονικό διάστημα.
Πιθανώς να γνωρίζετε ότι αυτά τα συμπτώματα είναι προβληματικά, αλλά δεν μπορείτε να τα σταματήσετε. Τα συμπτώματα της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής μπορεί να έρχονται και να παρέρχονται, να χαλαρώνουν με την πάροδο του χρόνου ή να επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Εάν εσείς ή το παιδί σας έχετε συμπτώματα ΙΨΔ που παρεμβαίνουν στην καθημερινή σας/τους ζωή, θα πρέπει να μιλήσετε με έναν επαγγελματία υγείας.
Εμμονές στην ΙΨΔ
Στην ΙΨΔ, οι εμμονές είναι ανεπιθύμητες, παρεμβατικές σκέψεις ή νοητικές εικόνες που προκαλούν έντονο άγχος. Τα άτομα με ΙΨΔ δεν μπορούν να ελέγξουν αυτές τις σκέψεις. Τα περισσότερα άτομα με ΙΨΔ συνειδητοποιούν ότι αυτές οι σκέψεις είναι παράλογες ή παράλογες.
Τα συνήθη παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Ο φόβος του ασθενή να έρθει σε επαφή με πιθανές μολυσμένες ουσίες, όπως μικρόβια ή βρωμιά.
- Φόβος ότι θα προκαλέσετε βλάβη στον εαυτό σας ή σε κάποιον άλλο, επειδή δεν ήταν αρκετά προσεκτικος ή πρόκειται να ενεργήσει βάση μιας βίαιης παρόρμησης.
- Ανεπιθύμητες σκέψεις ή νοητικές εικόνες που σχετίζονται με το σεξ.
- Φόβος ότι θα κάνει κάποιο λάθος.
- Υπερβολική ανησυχία για την ηθική (“σωστό ή λάθος”).
- Συναισθήματα αμφιβολίας ή αηδίας.
- Υπερβολική ανησυχία σχετικά με τον σεξουαλικό σας προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου του.
- Ανάγκη για τάξη, τάξη, συμμετρία ή τελειότητα.
- Ανάγκη για συνεχή επιβεβαίωση.
Καταναγκασμοί στην ΙΨΔ
Στην ΙΨΔ, οι καταναγκασμοί είναι επαναλαμβανόμενες ενέργειες που ο ασθενής αισθάνεται ότι πρέπει να κάνει για να απαλύνει ή να απαλλαγεί από τις εμμονές.
Τα άτομα με ΙΨΔ δεν θέλουν να εκτελούν αυτές τις καταναγκαστικές συμπεριφορές και δεν παίρνουν ευχαρίστηση από αυτές. Αισθάνονται όμως ότι πρέπει να τις εκτελέσουν, αλλιώς το άγχος τους θα επιδεινωθεί. Οι καταναγκασμοί βοηθούν όμως μόνο προσωρινά. Οι ιδεοληψίες (επίμονες σκέψεις) σύντομα επανέρχονται, προκαλώντας την επιστροφή στους καταναγκασμούς.
Οι καταναγκασμοί είναι χρονοβόροι και εμποδίζουν σημαντικές δραστηριότητες . Δεν χρειάζεται να ταιριάζουν με το περιεχόμενο των ιδεοληψιών .
Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν:
- Το να τακτοποιεί τα πράγματα με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο, (όπως τα αντικείμενα στο κομοδίνο).
- Το μπάνιο, το καθάρισμα ή το πλύσιμο των χεριών ξανά και ξανά.
- Συλλογή ή συσσώρευση αντικειμένων που δεν έχουν προσωπική ή οικονομική αξία.
- Επαναλαμβανόμενος έλεγχος πραγμάτων, όπως κλειδαριές, διακόπτες και πόρτες.
- Συνεχής έλεγχος ότι δεν έχει προκαλέσει βλάβη σε κάποιον.
- Αναζήτηση για συνεχή επιβεβαίωση.
- Τελετουργίες που σχετίζονται με τους αριθμούς, όπως το μέτρημα, το να κάνει μια εργασία σε συγκεκριμένες φορές , ή να αποφεύγει υπερβολικά ορισμένους αριθμούς.
- Λέγοντας συγκεκριμένες λέξεις ή προσευχές ενώ κάνει άσχετες εργασίες.
- Οι ψυχαναγκασμοί μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν την αποφυγή καταστάσεων που πυροδοτούν εμμονές. Ένα παράδειγμα είναι η άρνηση χειραψίας ή το άγγιγμα αντικειμένων που άλλοι άνθρωποι αγγίζουν συχνά, όπως τα πόμολα της πόρτας.
Τι προκαλεί την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή;
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν τι ακριβώς προκαλεί την ΙΨΔ. Πιστεύουν όμως ότι διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξή της, (όπως γενετικοί, νευρολογικές παθήσεις, τραυματισμοί ) . Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συνδέεται επίσης με άλλες νευρολογικές παθήσεις που επηρεάζουν παρόμοιες περιοχές του εγκεφάλου σας, όπως η νόσος του Πάρκινσον, το σύνδρομο Tourette, το σύνδρομο PANDAS και η επιληψία.
( Το σύνδρομο PANDAS είναι η συντομογραφία για τις παιδιατρικές αυτοάνοσες νευροψυχιατρικές διαταραχές που σχετίζονται με στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις. Περιγράφει μια ομάδα παθήσεων που μπορεί να επηρεάσουν τα παιδιά που είχαν στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, όπως στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα ή οστρακιά. Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μία από αυτές τις καταστάσεις.)
Διάγνωση και εξετάσεις
Πώς διαγιγνώσκεται η ΙΨΔ;
Δεν υπάρχει τεστ για την ΙΨΔ. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας κάνει τη διάγνωση αφού σας ρωτήσει για τα συμπτώματά σας και το ιατρικό και ψυχικό ιστορικό σας. Οι επαγγελματίες χρησιμοποιούν τα κριτήρια που εξηγούνται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V) για τη διάγνωση της ΙΨΔ.
Τα κριτήρια περιλαμβάνουν:
- Να έχετε ιδεοληψίες, καταναγκασμούς ή και τα δύο.
- Οι ιδεοληψίες ή οι καταναγκασμοί να καταλαμβάνουν πολύ χρόνο (περισσότερο από μία ώρα την ημέρα).
- Οι ιδεοληψίες ή οι καταναγκασμοί προκαλούν δυσφορία ή επηρεάζουν τη συμμετοχή σας σε κοινωνικές δραστηριότητες, εργασιακές υποχρεώσεις ή άλλα γεγονότα της ζωής σας.
- Τα συμπτώματα δεν προκαλούνται από ουσίες, αλκοόλ, φάρμακα ή άλλη ιατρική κατάσταση.
- Τα συμπτώματα δεν εξηγούνται από μια άλλη κατάσταση ψυχικής υγείας, όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διατροφική διαταραχή ή η διαταραχή της εικόνας του σώματος.
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Πώς αντιμετωπίζεται η ΙΨΔ;
Το πιο συνηθισμένο σχέδιο θεραπείας για την ΙΨΔ περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία και φαρμακευτική αγωγή.
Φαρμακευτική αγωγή για την ΙΨΔ
Τα φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SRIs), εκλεκτικοί SRIs (SSRIs) και τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία της ΙΨΔ.
Οι ψυχίατροι συνιστούν συχνότερα SSRI για την ΙΨΔ και τα συνταγογραφούν σε πολύ υψηλότερες δόσεις από ό,τι για το άγχος ή την κατάθλιψη.
- Fluoxetine.
- Fluvoxamine.
- Paroxetine.
- Sertraline.
Μπορεί να χρειαστούν έως και οκτώ έως 12 εβδομάδες για να αρχίσουν να βελτιώνουν την κατάσταση.
Πρόληψη
Μπορώ να προλάβω την ΙΨΔ;
Δεν μπορείτε να αποτρέψετε την ΙΨΔ. Αλλά η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των συμπτωμάτων της και των επιπτώσεών της στη ζωή σας.
Σημείωση
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας. Όπως συμβαίνει με όλες τις καταστάσεις ψυχικής υγείας, η αναζήτηση βοήθειας αμέσως μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των διαταραχών στη ζωή σας. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας μπορούν να προσφέρουν θεραπευτικά σχέδια που μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τις ιδεοληψίες και τους καταναγκασμούς σας.
