Γρήγορη αναζήτηση
Σύνδρομο Μινχάουζεν (πλασματική διαταραχή)
Munchausen Syndrome(ScPD)
Σύνδρομο Μινχάουζεν – Γνωστό ως Σκόπιμη πρόκληση ή υπόκριση συμπτωμάτων ή διαταραχών, σωματικών ή ψυχικών [πλασματική ή παραπλανητική διαταραχή] – ICD-10: F68.1
Το σύνδρομο Μινχάουζεν (πλασματική κατάσταση που επιβάλλεται στον ίδιο του τον εαυτό) είναι όταν κάποιος προσπαθεί να κερδίσει την προσοχή και τη συμπάθεια παραποιώντας, προκαλώντας και/ή υπερβάλλοντας μια ασθένεια. Λένε ψέματα για τα συμπτώματα, σαμποτάρουν τις ιατρικές εξετάσεις (όπως να βάζουν αίμα στα ούρα τους) ή βλάπτουν τον εαυτό τους για να αποκτήσουν τα συμπτώματα. Η διάγνωση και η θεραπεία του συνδρόμου Μινχάουζεν είναι δύσκολη λόγω της ανεντιμότητας του ατόμου.
Γενικές Πληροφορίες
Τι είναι το σύνδρομο Μινχάουζεν (παραπλανητική διαταραχή) ;
Το σύνδρομο Μινχάουζεν (παραπλανητική διαταραχή) , είναι μια ψυχολογική διαταραχή κατά την οποία ένα άτομο σκόπιμα παράγει ή προσποιείται σωματικά ή ψυχολογικά συμπτώματα προκειμένου να αναλάβει το ρόλο ενός άρρωστου ή τραυματισμένου ατόμου. Τα άτομα με σύνδρομο Μινχάουζεν έχουν έντονη επιθυμία για προσοχή, φροντίδα και συμπάθεια, την οποία επιδιώκουν προσποιούμενοι ότι είναι άρρωστοι ή τραυματισμένοι.
Τα άτομα με φαντασιακές διαταραχές ενεργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο λόγω μιας εσωτερικής ανάγκης να φαίνονται ως άρρωστοι ή τραυματισμένοι και όχι για να επιτύχουν ένα συγκεκριμένο όφελος, όπως η λήψη φαρμάκων ή το οικονομικό κέρδος. Αυτό διακρίνεται από το προσποιητό παίξιμο, το οποίο είναι όταν κάποιος υπερβάλλει ή προσποιείται μια ασθένεια για να απαλλαγεί, για παράδειγμα, από την εργασία του.
Εάν εμφανίζει κάποιο άτομο, το σύνδρομο Μινχάουζεν, μπορεί να υποβληθεί σε επώδυνες ή με αυξημένο ρίσκο ιατρικές εξετάσεις και επεμβάσεις προκειμένου να λάβει τη συμπάθεια και την ιδιαίτερη προσοχή που δίνεται σε ανθρώπους που είναι πραγματικά άρρωστοι. Μπορεί να αυτοτραυματιστεί κρυφά για να προκαλέσει σημάδια ασθένειας. Μερικοί άνθρωποι θα κοπούν ή θα καούν, θα δηλητηριαστούν, θα ανοίξουν ξανά πληγές, θα τρίψουν ακαθαρσίες ή χώμα σε μια πληγή για να προκαλέσουν μόλυνση ή θα φάνε τροφή μολυσμένη με βακτήρια για να προκαλέσουν το ενδιαφέρων.
Το σύνδρομο Μινχάουζεν πήρε το όνομά του από τον Βαρόνο von Munchausen, έναν Γερμανό αξιωματικό του 18ου αιώνα, ο οποίος ήταν γνωστός για το ότι ωραιοποιούσε τις ιστορίες της ζωής και των εμπειριών του. Τα περισσότερα συμπτώματα στα άτομα με αυτή τη διαταραχή σχετίζονται με σωματική ασθένεια – συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, στομαχικά προβλήματα ή πυρετός – και όχι με αυτά μιας ψυχικής διαταραχής. Ενώ ορισμένα συμπτώματα είναι αυτοεπιβαλλόμενα, άλλα είναι υπερβολικά. Για παράδειγμα, μπορεί να εξωραΐσει τα συμπτώματα σχετικά με την απώλεια όρασης, τις επιληπτικές κρίσεις, τον πόνο στις αρθρώσεις, τους πονοκεφάλους, την αδυναμία, τον εμετό και τη διάρροια.
Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του συνδρόμου Μινχάουζεν και του συνδρόμου Μινχάουζεν δι’ αντιπροσώπου;
- Το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι να προσποιείσαι ότι έχεις μια ασθένεια.
- Το σύνδρομο Μινχάουζεν δι’ αντιπροσώπου είναι να προσποιείστε ότι το εξαρτώμενο μέλος σας, παρουσιάζει κάποια ασθένεια.
Το σύνδρομο Μυνχάουζεν διά αντιπροσώπου σύνδρομο (Munchausen syndrome by proxy) είναι ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας στο οποίο ένας γονιός (ή φροντιστής γενικότερα), δημιουργεί εσκεμμένα ή προκαλεί εσκεμμένα ασθένεια, συμπτώματα ή τραυματισμό σε ένα άτομο που φροντίζει, όπως ένα παιδί, έναν ηλικιωμένο ενήλικα ή ένα άτομο με κάποια αναπηρία. Το σύνδρομο Μυνχάουζεν διά αντιπροσώπου (Munchausen syndrome by proxy) είναι ουσιαστικά μια μορφή κακοποίησης παιδιών (ή ηλικιωμένων) καθώς τα θύματα, είναι ευάλωτα άτομα.
Συμπτώματα και Αιτίες
Τι προκαλεί το σύνδρομο Μινχάουζεν;
Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Μινχάουζεν δεν είναι πλήρως γνωστά, αλλά πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης ψυχολογικών, περιβαλλοντικών και πιθανώς γενετικών παραγόντων. Ορισμένοι πιθανοί παράγοντες που συμβάλλουν περιλαμβάνουν:
- Ψυχολογικοί παράγοντες: Τα άτομα με σύνδρομο Μινχάουζεν μπορεί να έχουν υποκείμενα ψυχολογικά προβλήματα, όπως ανάγκη για προσοχή, επιθυμία να τους φροντίζουν ή ανάγκη να ελέγχουν τους άλλους. Μπορεί να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν γνήσιες σχέσεις και μπορεί να χρησιμοποιούν την κατασκευή της ασθένειας ως έναν τρόπο για να δημιουργήσουν σχέσεις.
- Προηγούμενο ψυχικό τραύμα: Ένα ιστορικό παλαιότερου ψυχικού τραύματος, κακοποίησης ή παραμέλησης θα μπορούσε ενδεχομένως να συμβάλει στην ανάπτυξη του συνδρόμου Μινχάουζεν. Η δημιουργία φανταστικών ασθενειών μπορεί να είναι ένας τρόπος για τα άτομα να αντιμετωπίσουν το παλαιότερο ψυχικό τραύμα ή να αποκτήσουν μια αίσθηση ελέγχου.
- Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας: Ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η τάση για χειραγώγηση, εξαπάτηση και δραματική συμπεριφορά, μπορεί να κάνουν ένα άτομο πιο επιρρεπές στην ανάπτυξη του συνδρόμου Μινχάουζεν.
- Παιδικά βιώματα/ τραύματα: Οι πρώιμες εμπειρίες ασθένειας ή νοσηλείας, ειδικά εάν έλαβαν σημαντική προσοχή και φροντίδα κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στην ανάπτυξη του συνδρόμου.
- Προσοχή και επιβεβαίωση: Ένα από τα κύρια κίνητρα για τα άτομα με σύνδρομο Μινχάουζεν είναι να λάβουν προσοχή, επιβεβαίωση και συμπάθεια από τους επαγγελματίες υγείας, τους φίλους, την οικογένεια και άλλους. Η πράξη της προσποίησης ασθένειας μπορεί να προσφέρει μια προσωρινή αίσθηση σημαντικότητας.
- Απομόνωση και μοναξιά: Τα άτομα που παλεύουν με την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά μπορεί να στραφούν στην επινόηση ασθενειών ως έναν τρόπο να συνδεθούν με άλλους και να λάβουν υποστήριξη.
- Ανικανοποίητες συναισθηματικές ανάγκες: Η ανάγκη για αγάπη, φροντίδα και συναισθηματική υποστήριξη που δεν ικανοποιήθηκε επαρκώς κατά την παιδική ηλικία ή άλλες περιόδους μπορεί να οδηγήσει τα άτομα να αναζητήσουν αυτές τις ανάγκες μέσω της κατασκευασμένης ασθένειας.
- Ασυνείδητα κίνητρα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα άτομα μπορεί να μην κατανοούν πλήρως τα κίνητρά τους για την κατασκευή ασθενειών. Ενδέχεται να υπεισέρχονται βαθιά ριζωμένοι ψυχολογικοί παράγοντες και η θεραπεία μπορεί να είναι απαραίτητη για την αποκάλυψη αυτών των κινήτρων.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι μια σύνθετη και πολύπλευρη διαταραχή και οι μεμονωμένες περιστάσεις μπορεί να παραλλάσσονται σημαντικά. Ενώ αυτοί οι πιθανοί παράγοντες παρέχουν πληροφορίες για την ανάπτυξη του συνδρόμου, για την ακριβή διάγνωση και θεραπεία είναι απαραίτητη μια ενδελεχής ψυχολογική αξιολόγηση από εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου Μινχάουζεν;
Το σύνδρομο Μινχάουζεν, γνωστό και ως επιβαλλόμενη στον εαυτό του φανταστική διαταραχή, χαρακτηρίζεται από άτομα που σκόπιμα προσποιούνται ή υπερβάλλουν σε σωματικά ή ψυχολογικά συμπτώματα για να λάβουν ιατρική φροντίδα και θεραπεία. Τα συμπτώματα του συνδρόμου Μινχάουζεν μπορεί να διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από άτομο σε άτομο και συχνά περιλαμβάνουν ένα μοτίβο παραπλανητικής συμπεριφοράς που σχετίζεται με την ασθένεια.
Ορισμένα κοινά συμπτώματα και συμπεριφορές που σχετίζονται με το σύνδρομο Μινχάουζεν περιλαμβάνουν:
- Παραποίηση συμπτωμάτων: Τα άτομα μπορεί να επινοούν ή να υπερβάλλουν σε συμπτώματα ασθένειας, τραυματισμού ή ψυχολογικής δυσφορίας. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι δραματικά και αντιφατικά, καθιστώντας δύσκολη την ακριβή διάγνωση για τους επαγγελματίες υγείας.
- Αναζήτηση ιατρικής προσοχής: Τα άτομα με σύνδρομο Μινχάουζεν επισκέπτονται συχνά γιατρούς, νοσοκομεία και άλλες ιατρικές μονάδες για να πραγματοποιήσουν αχρείαστες εξετάσεις, διαδικασίες και θεραπείες. Μπορεί να επισκέπτονται διαφορετικούς παρόχους υγειονομικής περίθαλψης για να αποφύγουν να πιαστούν στην απάτη τους.
- Υπερβολικές ιατρικές γνώσεις: Τα άτομα με σύνδρομο Μινχάουζεν έχουν συχνά αξιοσημείωτες ιατρικές γνώσεις και μπορούν να περιγράφουν με ακρίβεια πολύπλοκες ιατρικές καταστάσεις, ορολογία και θεραπείες. Αυτό μπορεί να συμβάλλει στην αξιοπιστία των ισχυρισμών τους.
- Αντιφατικό ιατρικό ιστορικό: Το ιατρικό ιστορικό τους μπορεί να είναι αντιφατικό ή να αλλάζει συχνά. Μπορεί να παρέχουν αντικρουόμενες πληροφορίες σχετικά με προηγούμενες θεραπείες, χειρουργικές επεμβάσεις και διαγνώσεις.
- Αυτοπροκαλούμενη βλάβη: Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, τα άτομα μπορεί να προκαλέσουν σκόπιμα βλάβη στον εαυτό τους για να μιμηθούν συμπτώματα ή να δημιουργήσουν πραγματικά ιατρικά προβλήματα. Αυτό θα μπορούσε να περιλάβει αυτοδηλητηρίαση, δημιουργία τραυμάτων ή ακόμη και κατάποση ξένων σωμάτων.
- Απροθυμία απαλλαγής: Παρά τη λήψη ιατρικής θεραπείας, τα άτομα μπορεί να αντιστέκονται στο εξιτήριο από το νοσοκομείο και μπορεί να επιδεικνύουν δυσαρέσκεια για τη φροντίδα που έλαβαν.
- Πολλαπλές διαγνώσεις: Συχνά επιδιώκουν την προσοχή για καταστάσεις που είναι δύσκολο να διαγνωστούν ή να αντιμετωπιστούν.
- Έλλειψη βελτίωσης: Παρά τη χορήγηση ιατρικών παρεμβάσεων, τα άτομα συχνά παρουσιάζουν περιορισμένη βελτίωση ή επίμονα συμπτώματα που δεν συνάδουν με τις καθιερωμένες ιατρικές γνώσεις.
- Ασυνήθιστες αντιδράσεις στη θεραπεία: Τα άτομα μπορεί να παρουσιάζουν ασυνήθιστες αντιδράσεις σε φάρμακα ή θεραπείες, οι οποίες μπορεί να οφείλονται στο ότι οι πραγματικές φαρμακευτικές θεραπείες δεν αντιμετωπίζουν τα κατασκευασμένα συμπτώματα.
- Συναισθηματική αστάθεια: Η υποκείμενη συναισθηματική αστάθεια και η ψυχολογική δυσφορία μπορεί να συμβάλλουν στη συμπεριφορά τους. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα προφανές, καθώς μπορεί να εμφανίζονται ήρεμοι και λογικοί όταν συζητούν για τις υποτιθέμενες ασθένειές τους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το σύνδρομο Μινχάουζεν είναι μια σύνθετη και δύσκολη διαταραχή στη διάγνωση λόγω της παραπλανητικής φύσης των συμπτωμάτων. Εάν υποψιάζεστε ότι κάποιος γνωστός σας μπορεί να αντιμετωπίζει το σύνδρομο Μινχάουζεν, είναι σημαντικό να τον ενθαρρύνετε να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας ή ιατρούς που μπορούν να παράσχουν ακριβή διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία.
Διάγνωση και εξετάσεις
Πώς διαγιγνώσκεται το σύνδρομο Μινχάουζεν;
Η διάγνωση είναι πολύ δύσκολη λόγω της αναξιοπιστίας του “ασθενή” και των πολλών εμπλεκόμενων επαγγελματιών υγείας. Οι επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης πρέπει να αποκλείσουν τυχόν σωματικές και ψυχικές ασθένειες και συχνά χρησιμοποιούν μια ποικιλία διαγνωστικών δοκιμών και διαδικασιών προτού θέσουν αυτή τη διάγνωση.
- Αρχική αξιολόγηση: Η διαδικασία συχνά ξεκινά με μια ενδελεχή αξιολόγηση από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, όπως ψυχίατρο ή ψυχολόγο. Ο επαγγελματίας θα διεξάγει συνεντεύξεις και θα συλλέξει πληροφορίες σχετικά με το ιατρικό ιστορικό, το προσωπικό ιστορικό και τα τρέχοντα συμπτώματα του ατόμου.
- Ιατρική αξιολόγηση: Οι ιατροί παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διάγνωση, καθώς μπορούν να αξιολογήσουν το ιατρικό ιστορικό του ατόμου, να διεξάγουν σωματικές εξετάσεις και να εξετάσουν τυχόν διαθέσιμα ιατρικά αρχεία. Μπορούν επίσης να ζητήσουν εξετάσεις για να καθορίσουν εάν τα αναφερόμενα συμπτώματα συμφωνούν με γνωστές ιατρικές καταστάσεις.
- Επανεξέταση ιατρικών αρχείων: Η μελέτη των ιατρικών φακέλων του ατόμου μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό τακτικών αναζήτησης ιατρικής φροντίδας, ασυνέπειας στα συμπτώματα και συχνών αλλαγών στους φορείς παροχής υγειονομικής περίθαλψης.
- Συνεργασία μεταξύ ειδικών: Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας και οι ειδικοί ιατροί συχνά συνεργάζονται για να συγκεντρώσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης του ατόμου. Αυτή η διεπιστημονική προσέγγιση είναι σημαντική για την ακριβή διάγνωση.
- Ψυχολογική αξιολόγηση: Οι ψυχολογικές αξιολογήσεις και οι συνεντεύξεις με το άτομο μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη των κινήτρων, των συναισθημάτων και των πιθανών υποκείμενων ψυχολογικών προβλημάτων που μπορεί να συμβάλλουν στη συμπεριφορά.
- Αποδείξεις παραπλάνησης: Η ανίχνευση στοιχείων εξαπάτησης είναι απαραίτητη. Οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου αναζητούν ενδείξεις ότι τα αναφερόμενα συμπτώματα είναι ασυνεπή, ασύμβατα με τις διαθέσιμες ιατρικές πληροφορίες ή δεν ανταποκρίνονται στις κατάλληλες θεραπείες.
- Αποκλεισμός άλλων καταστάσεων: Είναι σημαντικό να αποκλειστούν άλλες ιατρικές και ψυχολογικές καταστάσεις που θα μπορούσαν να μιμηθούν ή να εξηγήσουν τα αναφερόμενα συμπτώματα. Ορισμένες ιατρικές παθήσεις μπορεί να προκαλούν συμπτώματα που είναι δύσκολο να διαγνωστούν, οπότε η ενδελεχής αξιολόγηση είναι ζωτικής σημασίας.
- Παρατήρηση της συμπεριφοράς: Η παρατήρηση της συμπεριφοράς του ατόμου σε χώρους ιατρικής περίθαλψης μπορεί να προσφέρει πληροφορίες σχετικά με τις αλληλεπιδράσεις του με το ιατρικό προσωπικό και τις αντιδράσεις του στις διάφορες θεραπείες.
- Οικογενειακό και κοινωνικό ιστορικό: Η συλλογή πληροφοριών σχετικά με το οικογενειακό και κοινωνικό ιστορικό του ατόμου μπορεί να βοηθήσει στην ανίχνευση πιθανών παραγόντων που συμβάλλουν στη συμπεριφορά, όπως παλαιότερα τραύματα, σχέσεις ή περιβαλλοντικοί στρεσογόνοι παράγοντες.
- Διαχρονική αξιολόγηση: Λόγω της παραπλανητικής φύσης της διαταραχής, η διάγνωση του συνδρόμου Μινχάουζεν μπορεί να απαιτεί συνεχή παρατήρηση και αξιολόγηση κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου για τον εντοπισμό σταθερών προτύπων συμπεριφοράς.
Η διάγνωση του συνδρόμου Μινχάουζεν απαιτεί προσεκτική και επιεική προσέγγιση, καθώς τα άτομα με τη διαταραχή ενδέχεται να αντιστέκονται στην παραδοχή των επινοήσεών τους. Η συνεργασία μεταξύ των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, των ιατρικών εμπειρογνωμόνων και άλλων σχετικών ειδικών είναι ζωτικής σημασίας για την ακριβή διάγνωση και την ανάπτυξη ενός κατάλληλου σχεδίου θεραπείας.
Θεραπευτικές παρεμβάσεις
Πώς θεραπεύεται το σύνδρομο Μινχάουζεν;
Η θεραπεία του συνδρόμου Μινχάουζεν μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Αυτή η ψυχική διαταραχή χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι ένα άτομο ενεργεί επανειλημμένα σαν να πάσχει από σωματική ή ψυχική ασθένεια, ενώ δεν είναι στην πραγματικότητα άρρωστο. Τα άτομα με Σύνδρομο Μινχάουζεν συχνά κάνουν μεγάλη προσπάθεια να εξαπατήσουν τους άλλους, ακόμη και να υποβληθούν σε επώδυνες ή ριψοκίνδυνες εξετάσεις και επεμβάσεις, προκειμένου να κερδίσουν τη συμπάθεια και την προσοχή που απορρέει από τον ρόλο του ασθενούς.
Θεραπευτικές προσεγγίσεις
- Ψυχοθεραπεία: Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην τροποποίηση της σκέψης και της συμπεριφοράς του ασθενούς, παρέχοντας στρατηγικές για την αναγνώριση και την αλλαγή των επιβλαβών συμπεριφορών.
- Φαρμακευτική αγωγή: Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα φάρμακα για τη θεραπεία του συνδρόμου Μινχάουζεν, αλλά μπορεί να συνταγογραφηθούν φάρμακα για τη θεραπεία τυχόν ταυτόχρονων ψυχιατρικών καταστάσεων, όπως η κατάθλιψη ή το άγχος.
Πρόληψη
Μπορεί να προληφθεί το σύνδρομο Μινχάουζεν;
Η πρόληψη του συνδρόμου Μινχάουζεν μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη, επειδή τα ακριβή αίτια της διαταραχής δεν είναι πλήρως κατανοητά. Ωστόσο, η έγκαιρη ανίχνευση των συμπτωμάτων ή των πρώιμων προβλημάτων συμπεριφοράς μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας. Οι ψυχίατροι που παρατηρούν μοτίβα συχνών ανεξήγητων ασθενειών ή ασυνεπή ιατρικά ιστορικά μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο μιας φανταστικής διαταραχής. Η αντιμετώπιση θεμάτων ψυχικής υγείας, όπως άγχος, κατάθλιψη ή διαταραχές προσωπικότητας, μπορεί να μειώσει την πιθανότητα ανάπτυξης παραπλανητικών συμπεριφορών.
Η έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων με κατάλληλη ψυχολογική αξιολόγηση και παρέμβαση μπορεί να αποτρέψει πιο σοβαρές εκδηλώσεις της διαταραχής.
